Karatedo is meer dan zomaar een sport. Ze is ontstaan in Azië (Okinawa – Japan) en heeft enorm veel invloeden uit die cultuur. We trainen niet enkel ons lichaam, ook onze geest en het karakter worden verder gevormd door een goede karate-training. Op die wijze wordt karatedo ook een stukje opvoeding voor jong en oud. We leren respect op te brengen voor elkaar, onszelf en onze meerderen. Respect moet je natuurlijk ook verdienen en begint in de eerste plaats met jezelf. Als je zelf het nodige respect opbrengt voor anderen, dan kan je pas verwachten dat men dit ook voor jou doet. Je merkt meteen dat het belangrijk is dat lesgevers, assistenten en ‘klasse-oudsten’ hier een voorname voorbeeldfunctie hebben. Maar ook de ouders van jeugdige leerlingen kunnen bijsturen waar nodig. Gelieve je kinderen NIET bij te sturen TIJDENS de les, doe dit na de training wanneer ze in de kleedkamer of thuis zijn.

Er zijn verschillende goede redenen om je kinderen niet zelf bij te sturen tijdens een trainingsessie :

– de les wordt nog extra verstoord door de tussenkomst van ouders

– de leerling wordt geconfronteerd met een berisping van de ouders terwijl er anderen bij zijn

– de mening van de begeleider(s)/lesgevers wordt genegeerd

Bijgaand vind je meer informatie over de Dojo-etiquette, zodat je al een eerste idee hebt van wat er eigenlijk verwacht wordt. De informatie die je hier vindt is zeker niet volledig, vermits er internationaal geen officiële Dojo-etiquette schriftelijk is vastgelegd binnen de I.K.G.A.

1. Begin van de training

Algemene richtlijnen :

Voor de trainingsruimte te betreden moet iedereen er zich van verzekeren dat het karatepak (=gi) en bijhorende gordel (=obi) op een juiste wijze is aangedaan. Snoep en kauwgum worden niet toegestaan tijdens de les.

Speciale aandacht voor de kinderen : zorg ervoor dat je naar het toilet geweest bent net voor je de trainingsruimte betreedt. Indien je last hebt van een lichte verkoudheid, neem een zakdoek mee (in je vest), zodat je de trainingsruimte niet moet verlaten voor het snuiten van je neus. Wanneer je echt ziek bent, of je voelt je gewoon niet fit genoeg om de karateles op een degelijke manier te volgen, dan kan je beter thuis blijven. Nagels van vingers en tenen moeten om veiligheidsredenen steeds kortgeknipt zijn. Alle sierraden en uurwerk moeten goed opgeborgen zijn, je neemt ze best mee naar de trainingsruimte samen met andere waardevolle voorwerpen (om diefstal/verlies in de kleedkamers te vermijden)

1.1. Wanneer leerlingen de dojo betreden :

Bij het betreden van de dojo (trainingsruimte) wordt er verwacht dat je groet door middel van een buiging (Rei) vanuit de stand musubi dachi (rechtopstaand en hielen tegen elkaar). Normaal gezien gaat die groet gepaard met de Japanse woorden : “One gaishimasu” wat zoveel wil zeggen als “wilt u mij leren”.

1.2. Wanneer een lesgever de dojo betreedt :

Ook de lesgevers (shidoin vanaf 3de DAN , jokyo vanaf 4de DAN, shihan) zijn zelf karateka en betreden de dojo op dezelfde wijze. Wanneer er al leerlingen aanwezig zijn, dan is het aan de hoogste in graad (of diegene die het eerst opgemerkt heeft dat een lesgever de dojo betreedt) om iedereen te vragen de lesgever te begroeten. Dit gebeurt door luid en duidelijk te zeggen “Kyotsuke”, waarna iedereen ter plaatse in musubi dachi gaat staan met het aangezicht naar de lesgever, en bij de woorden “naam en titel van de lesgever ni, rei”. Bij de buiging die volgt zegt iedereen dan “One gaishimasu”.

Voorbeeld: Joachim Van Opstal Shihan betreedt de dojo wanneer er reeds leerlingen aanwezig zijn. Een van de aanwezigen zegt dan : “Kyotsuke” en nadat iedereen de tijd heeft gehad om klaar te staan : “Van Opstal Shihan ni, rei” Tijdens de buiging zegt men “One gaishimasu”.

Dezelfde procedure gebeurt wanneer een lesgever (Shidoin, Yokyo of Shihan) de dojo verlaat terwijl er nog leerlingen aanwezig zijn. In dat geval gebruikt men bij de groet de woorden “Ari Gato gozaimasu”(=dank u) in plaats van “One gaishimasu”.

Leerlingen die de dojo wensen te betreden nadat de les reeds is begonnen moeten steeds wachten tot de lesgever hiervoor toestemming geeft. NIEMAND mag de dojo betreden zonder toestemming van de lesgever nadat de les is aangevat.

Lesgevers worden steeds aangesproken met hun titel. Indien de titel niet is gekend spreek je de persoon aan met sensei, waarna je hem/haar kan vragen hoe je hem/haar moet aanspreken.

1.3. Verlaten van de Dojo :

Leerlingen mogen de Dojo nooit verlaten zonder toestemming van de verantwoordelijke lesgever. Wanneer zij toestemming hebben gekregen, moeten zij bij het verlaten ook groeten net zoals bij het betreden. Het enige verschil is nu het gebruik van de Japanse woorden “Ari Gato gozaimasu”(=dank u).

2. Traditionele begin- en eindceremonie

De traditionele begin- en eindceremonie gebeurt in “Seiza” (traditioneel neerzitten) , na het bevel “Za-Zen” (oplijnen voor het groeten).

Mokuso ogen dicht, meditatie

Mokuso Naotte ogen open, einde meditatie

Shomen Kaiso Ni Tai Shite groet aan de oprichter van de organisatie ‘Gogen Yamaguchi Kaiso’

Saiko Shihan Ni Tai Shite groet a.d. allerhoogste lesgever van de organisatie ‘Goshi Yamaguchi Hanshi’

Shihan Ni Tai Shite groet aan de betreffende shihan(s) (indien aanwezig)

Jokyo Ni Tai Shite groet aan de betreffende Jokyo(‘s) (indien aanwezig)

Shidoin Ni Tai Shite groet aan de betreffende Shidoin(s) (indien aanwezig)

Sensei Ni Tai Shite groet aan de betreffende sensei(s) (indien aanwezig)

Otegai ni groet aan alle aanwezigen

Elke groet naar iemand die aanwezig is (lesgers en medeleerlingen) wordt beantwoordt met de woorden :

One gaishimasu (bij het begin van de les)

Ari Gato gozaimasu (bij het eindigen van de les)

3. Gewenste reakties tijdens de lessen

Normaal gezien wordt er niet gepraat door de leerlingen tijdens de les, tenzij men toestemming heeft gevraagd aan en verkregen heeft van de lesgever. Uitzonderingen :

a. Na een bevel of verdere uitleg gegeven door de lesgever, antwoorden de leerlingen met “Hai” (ja) om de lesgever duidelijk te maken dat hij of zij het heeft begrepen en weet wat er wordt verwacht.

b. Na bevelen als “Roku” (snel en krachtig), “Ushiro” (achterwaarts) of “Kamae” (houding) antwoorden de leerlingen met “Hai

c. Bij elke laatste oefening van een reeks die snel wordt uitgevoerd (roku) wordt er kiai gegeven door de leerlingen die de oefening uitvoeren. Deze kiai (schreeuw) gebeurt gelijktijdig met de oefening en niet ervoor of na. De kiai dient ter ondersteuning van de techniek, het is ook niet de bedoeling om je hees te schreeuwen of om anderen oorpijn te bezorgen.

Ook het traditioneel opstellen voor Kihon oefeningen moet vlot gebeuren. Een vlotte en correcte opstelling is een bewijs van de motivatie van de leerlingen. Opstellen gebeurt steeds volgens graad, tenzij de lesgever dit zelf anders specifieerd (bij. Volgens leeftijdscategorie of in omgekeerde volgorde). De hoogste graad staat uiterst rechts vooraan, de volgende in graad gaat daar links naast staan enzovoort. Zorg ervoor dat (indien mogelijk) er ongeveer 2 meter tussen elke persoon is, zodat ook oefeningen naar de zijkanten goed uitgevoerd kunnen worden zonder dat je elkaar stoort. Als je gevraagd wordt om ergens te gaan staan, bijvoorbeeld voor Kihon training, ga er dan zo snel mogelijk heen, slenter niet. Als je even moet wachten op iets, ga dan fatsoenlijk staan en ga niet tegen een muur leunen. Je gaat ook niet zitten of liggen zonder dat de lesgever dit gevraagd heeft.

4. Voorbeelden van ongewenste houdingen :

a. ongeïnteresseerde houding

b. onsportief gedrag

c. onbeleefde houdingen en/of uitspraken

d. ongepaste commentaar, houdingen of geluiden naar aanleiding van een opgelegde oefening of opmerking door de lesgever

e. opzettelijk pijnigen van anderen

f. snoepen of kauwgum tijdens de les

g. herhaaldelijk en bewust ongewenste en opvallende dingen doen of zeggen

h. alles wat ook in het dagelijks leven als ongepast wordt beschouwd

5. Sancties

Het niet naleven van de Dojo-etiquette kan verschillende sancties tot gevolg hebben, afhankelijk van de aard van de inbreuk, zoals onder meer : aanmaning, verplaatsing, verbod om de training (of een onderdeel ervan) verder te zetten voor bepaalde tijd, uitsluiting voor langere tijd, permanente uitsluiting. Indien iemand echter door onwetendheid of te weinig oefening iets fout doet is geen enkele straf rechtvaardig te noemen. Als iemand daarentegen bewust door onverschilligheid, onvoorzichtigheid, onwil of te weinig interesse fouten maakt kan hij of zij (al dan niet na een verwittiging) gevraagd worden om aan de kant te gaan zitten of zelfs om zich terug om te kleden (bij herhaaldelijk storen van de les of zware fouten). Uitsluiting voor langere tijd en permanente uitsluiting kunnen enkel uitgesproken worden door de Dojo-Instructor.

6. Enkele Japanse termen die je op weg helpen tijdens de les

Tellen :

Ichi één ipponme eerste

Ni twee nihonme tweede

San drie sanbonme derde

Shi vier yonhonme vierde

Go vijf gohonme vijfde

Roku zes ropponme zesde

Shichi zeven nanahonme zevende

Hachi acht happonme achtste

Ku negen

Ju tien

Algemeen :

Age Opwaarts

Awase Dubbel / gelijktijdig

Kata Bunkai Kumite Toepassing van de uit de Kata’s

Chudan Midden-hoogte

Dan graad voor de zwarte band. Graden lager dan zwarte band worden Kyugraden genoemd.

Do ‘Weg’ (Chinees: Tao). In Karate Do: het individu zoekt een weg om verlichting en verbetering van het karakter te verkrijgen door traditionele training

Dojo ‘Plaats van de weg’ – Japanse trainingshal.

Gedan Kruishoogte

Geri Trap

Gi Karate pak

Go ‘Hard’.

Goju-ryu ‘Harde en zachte school’, een van de stijlen van Okinawa karate. Afgeleid van Naha-te

Gyaku Tegengesteld

Hai ‘Ja(wel)’

Han Half

Hidari Links

Hiza Knie

Jodan Gezichtshoogte

Ju ‘Zacht’

Kamae Houding of stand. Zowel fysiek als geestelijk

Kara Leeg

karate do ‘Weg van de lege hand’, de krijgskunst van Okinawa kwam naar Japan in 1922, het is een combinatie van Okinawa en Chinese krijgskunsten

Kata ‘Vorm’ (Japans)

Ki ‘Energie / levenskracht’, als in het Chinese ‘chi’

Ki-ai ‘Geestelijke ontmoeting’, de schreeuw op het moment van een dodelijke stoot, wanneer al de energie van iemand is gebundeld

Kihon Basis oefeningen

Kumite Training met partner. Dit kan verschillende vormen aannemen:

Awase Kumite : gevecht op aangeven van de lesgever

Jiyu Kumite: vrij gevecht

Kihon Kumite: basis gevechtsoefeningen

Yakusoku Kumite: afgesproken gevechtsoefeningen

Kyu Graad voor banden lager dan de zwarte band

Mae Voorwaarts

Mawashi Rond

Migi Rechts

Mokuso Meditatie. De oefening/les begint en eindigt met een korte periode van meditatie om de geest leeg te maken. Het is een gelegenheid om zich bewust te worden van de getrainde patronen van denken en om ze aan te passen, te elimineren of om te leiden

Naha-te Kunst van de hand zoals beoefend in de plaats Naha in Okinawa, uiteindelijk is dit Goju-ryu geworden

Obi Band

Okinawa ‘Een in het water gegooid touw’, het grootste eiland en hoofdstad van de Ryukyu archipel. Okinawa ligt 550km ten zuidoosten van Japan, en 740km oostelijk van China, het is ongeveer 10km breed en 110km lang. De grote steden van Naha, Shuri, en Tomari gaven hun namen aan de ongewapende stijlen die daar beoefend werden

Rei ‘Respect’, synoniem voor het buigen om respect te tonen.

Ryoku snel, krachtig

Seiza Zittende positie, op de knieën

Senpai De status die soms gegeven wordt aan een oudere/hogere assistent door de Sensei van een dojo. Over het algemeen traint de Senpai ook om een Sensei te worden

Sensei Leraar

Shomen Voorkant van de Dojo

Shuto Meshand

Te ‘Hand’

Tobi Sprong

Uchi Slag

Uke wering

Ushiro Achterwaarts

Waza Techniek

Yame Stop

Yoi Klaarhouden, aandacht

Yoko Zijdelings

Zuki Stoot

Zukuri langzaam (schematisch oefenen)